Pompoenen

De pompoen (Cucurbita sp.) is een heel oud gewas; ze vormt samen met Kalebassen en komkommers de familie van de komkommerachtigen (Cucurbitaceën).

In Midden- en Zuid-Amerika zijn al pompoenzaden gevonden van 7000 jaar voor Chr., toen werden ze daar dus al verbouwd. Begin 1500 is de pompoen in Europa geïntroduceerd.

De naam pompoen komt van het Griekse woord ‘Pepon’ (= grote meloen). ‘Pepon’ is later door de Fransen veranderd in ‘Pompon’. De Engelsen veranderde de naam ‘Pompon’ weer in ‘Pumpion’ en uiteindelijk veranderde Amerikaanse kolonisten deze naam in ‘Pumpkin’ wat dus bij ons ‘Pompoen’ is.

In 1999 teelden wij voor het laatst pompoenen maar dit jaar (2022) zijn we er dus weer mee begonnen. We teelden wel 20 rassen, zowel eetbaar als voor de sier.

–

Zaaien :

Meestal is het in Nederland zo dat van ongeveer half mei tot half juni gezaaid kan worden. Belangrijk bij het zaaien is dat de grond voldoende droog en warm is (het is een warmteminnend gewas). Het zaad is gevoelig voor rotten in de grond, dus een snelle opkomst en beginontwikkeling is belangrijk.
Wel is het zo dat bij het zaaien van pompoenen we niet te strikt naar de kalender moeten kijken. Het is van veel belangrijker dat het weer en de grond goed zijn. De grond moet voldoende droog en opgewarmd zijn voor een vlotte start. Uit de praktijk blijkt dat wanneer de start slecht is dit het hele teeltseizoen te zien blijft, terwijl de pompoenen die later gezaaid worden dit tijdens het teeltseizoen nog goed in kunnen halen.

De zaaidiepte moet tussen de 3 en 5 cm diepte zijn.
Bij pompoenen rekenen we een plantafstand van 1 m tot 2 m

We hebben ze in juni gezaaid met de mais-zaai-machine; De zaai-elementen zitten op 75 cm maar wij hebben alleen de rechter en 2e van links (als je erachter staat) gebruikt dus zit er 150 cm tussen de rijen. In de zaaielementen zit om de 27 cm een ‘zaaigaatje’, daar hebben we er steeds 3 dichtgeplakt zodat er om de 108 cm een zaadje valt.

groei en ontwikkeling :

De pompoen heeft twee groeifasen de vegetatieve fase en de generatieve fase. De vegetatieve fase bestaat uit kieming, opkomst en aanleg echte bladeren. De generatieve fase bestaat uit aanleg van bloemen, bloei en bestuiving, zaadvorming (voor zaadteelt ook nog zaadrijping en kiemrust. )

De ontwikkelingssnelheid is heel afhankelijk van de temperatuur. Bij koud weer kan de vegetatieve periode (van zaai tot eerste bloei) wel acht weken duren. Bij hoge temperaturen kan na vier weken al de eerste bloemaanleg plaats vinden.

Na de bestuiving verwelkt de bloem en valt af. Daarna groeit het vruchtbeginsel uit tot een oogstbaar product (de pompoen). Een volledige uitgroei van de pompoen duurt, afhankelijk van de weersomstandigheden, drie tot vier weken. Na volledige uitgroei van de vrucht blijft deze meerdere weken in dezelfde staat waardoor je de oogst kunt spreiden.

verzorging van het gewas :

onkruid
Onkruid in pompoenen is op zich geen groot probleem door het late zaaien en de snelle grondbedekking. Onkruidbestrijding voor de teelt kan gedaan worden door het maken van een vals zaaibed. In de teelt kan onkruid bestreden worden met een wiedeg of schoffel eventueel in combinatie. Het nalopen met de hak eist afhankelijk van het overgebleven onkruid 15 tot 20 uur per hectare.

Wij hebben (2022) 2 keer gefreesd, in de rijen hebben we het met de hand (de hak) gedaan.

ziekten en plagen
Pompoenen zijn niet echt ziektegevoelig (vandaar ook dat ze heel geschikt zijn voor biologische teelt). De belangrijkste ziekte in pompoenen is meeldauw. Deze ziekte is te herkennen aan de witte vlekken op het blad. Meeldauw komt meestal pas later in het seizoen maar misschien is dit zelfs eerder een voordeel dan een nadeel. Dit omdat het haast geen vermindering van de opbrengst geeft maar je bij de oogst de pompoenen door het afgestorven blad goed kan vinden.
Wij hadden in de pompoenen last van hazen, ratten en muizen. Ongedierte kan vooral schade doen door het opeten van zaaizaad en later in het seizoen door van de vruchten te eten.

–

–

onkruid frezen

oogsten :

Of een pompoen rijp is en klaar om geoogst te worden zie je aan het steeltje dat de pompoen verbindt met de groene stengel. Als dit kleine steeltje geel is, verdroogd of verrimpeld mag de pompoen worden geoogst. Als je ze vroeger oogst, smaken ze flauw en zijn ze slechter te bewaren.Tijdens het oogsten is het belangrijk dat de pompoenen zo weinig mogelijk beschadigd worden, om zo wondjes te voorkomen waardoor bacteriën naar binnen kunnen.
Bij het afsnijden van de pompoenen is de aan te raden dat de steeltjes tussen de 2 en 6 cm zijn, dit om te voorkomen dat deze afbreken tijdens transport of bewaring.

Afhankelijk van weer kan de oogst in de maanden september en oktober plaatsvinden.

Het 1^e jaar (2022) hebben we wel 20 verschillende rassen geteeld. We wilden kijken wat ‘in trek’ was bij onze klanten.

–

pompoen is heerlijk én super gezond (superfood)
Pompoen is een supergezonde groente. Zoals in vele oranje of rode groenten zit er veel vitamine A in. In Pompoen zit maar liefst 246% van de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid(ADH) voor vitamine A. Dat is een imponerend getal. Pompoen staat 7 van alle groenten als het gaat om een hoog vitamine A-gehalte.
Behalve vitamine A zitten er ook veel andere vitaminen in de pompoen. Voor 100 gram pompoen geldt dat er 15% van de ADH aan vitamine C in zit. zit er veel vitamine E(7%ADH) in. Dat betekent dat alle vitaminen die antioxidantwerking(A, C en E) hebben in de pompoen voorkomen.
Het is hiermee een hele gezonde groente. Het eten van groenten met de vitaminen A, C en E zorgt ervoor dat de kans op het krijgen van welvaartsziekten wordt verkleind.
Ook zit er vitamine B1, B2, B3 B5, B6 en B11 (foliumzuur) in.
Naast deze vitaminen zitten er ook allerlei mineralen in pompoen zoals ijzer, zink en magnesium en ook bevat pompoen veel omega3 vetten.
Er zijn maar weinig groenten die zoveel verschillende vitaminen, mineralen en omega3 in zulke hoge hoeveelheden bevatten. Pompoen is misschien wel de goedkoopste superfood die er bestaat.

Per 100 gram heeft de pompoen ongeveer 36 kcal wat niet veel is in vergelijking tot bijvoorbeeld 100 gram pasta (99 kcal) of gekookte aardappels (82 kcal). Een goed alternatief dus voor andere koolhydraatbronnen voor wie zijn koolhydraatinname wat wil beperken.

Er is een aantal traditionele gerechten waarin pompoenpuree verwerkt wordt, zoals pompoentaart, pompoensoep en pompoenbrood. Maar wat dacht je van ‘in plakjes in de oven’ of gevuld met ‘alles wat je lekker vindt’.
Ook de oliehoudende zaden van de pompoen worden geroosterd gegeten als borrelhapje.

–

halloween
In eigenlijk alle landen zijn feesten waarbij de doden worden vereerd en boze geesten moeten worden weggejaagd. Halloween is zo’n soort feest. In Nederland is het vrij nieuw, net als Valentijn. Het is overgenomen uit Amerika, maar komt oorspronkelijk uit Engeland.

De pompoen als decoratie is bekend door Halloween wat dus ook in Nederland steeds meer gevierd wordt. Traditioneel wordt er dan een grote oranje pompoen uitgehold waar een gezicht uit is gesneden.

–

Pompoenen kun je over het algemeen lang bewaren. Indien de pompoenen niet aangesneden worden zijn eetpompoenen ongeveer 2-3 maanden houdbaar op een koele plek.
Aangesneden kun je de pompoen maximaal een week in de koelkast bewaren.

In onze thuiswinkel lagen alle soorten en maten uitgestald maar ook bij bloemisterij van Rosmalen (Stationsstraat 7, 3161 GH Rhoon) en op de Rotterdamse oogstmarkt waren onze pompoenen te koop.