VEZELVLAS
Vlas (Linum usitatissimum) is een plant uit de vlasfamilie (Linaceae). Er zijn blauwbloeiende en witbloeiende vlasrassen, wij hebben blauwbloeiende. De zaden van het vlas (lijnzaad) zijn ongeveer 5 mm lang. De rassen kunnen naar gebruik als volgt worden ingedeeld:
- Vezelvlas: verbouwd voor de vezel en het zaad is om opnieuw te kunnen zaaien
- Olievlas: verbouwd voor de zaden waar lijnzaadolie uit gewonnen wordt.
vlaszaad
bloem van vlas
GEBRUIK:
Hier in Het Buijtenland van Rhoon verbouwen we vezelvlas. Vezelvlas is een gewas dat een beetje buiten beeld raakte met de opkomst van kunstvezels zoals nylon, de goedkopere katoen en de concurrentie uit lage-lonen-landen. Ook waren er door de komst van plastics veel minder technische toepassingen. Daarom verdween het vlas bijna helemaal van de akkers in ons land.
Tegenwoordig staat (gelukkig) duurzaamheid op de kalender bij heel veel mensen, bedrijven en de overheid en we zien de vlasvezel dus weer terugkomen. Vlas levert de oudste textielvezel van natuurlijke oorsprong ter wereld. In tegenstelling tot veel andere ‘natuurlijke’ vezels, is zijn impact op het milieu, de ecologische voetafdruk, minimaal. Dit maakt het vlas een van de meest innovatieve grondstoffen voor een veelheid aan toepassingen.
Er zijn tegenwoordig steeds meer initiatieven om de verloren positie van vlasvezel te heroveren, nu steeds meer mensen/bedrijven groene, bio based grondstoffen willen. In onze nieuwe economie zijn ecologie, duurzaamheid, en recycleerbaarheid kernwaarden geworden.
Kledingmerken (linnen kleding) maar ook andere sectoren zien dat vezelvlas vaak gebruikt kan worden als duurzaam alternatief. Het is isolerend en heeft daardoor veel toepassingsmogelijkheden in de scheepsbouw en woningbouw. Ook door het gebruik als vlasvezelcomposiet (=bio composiet) zijn er veel mogelijkheden, denk bijvoorbeeld aan hockeysticks maar ook skiboxen en gevels van huizen (hoe uiteenlopend wil je het hebben). Als het nat is wordt linnen, dat van zichzelf al veel sterker is dan katoen, zelfs nog sterker. En het wordt soepeler naarmate het langer in gebruik is. Dat maakt het dus ook voor allerlei medische toepassingen interessant. Voor bijvoorbeeld papier is de korte vlasvezel al lang een belangrijke grondstof, dankzij de hoge scheursterkte, goede structuur en ondoorzichtigheid; Ook in touw zit vaak vezelvlas.
Teelt:
De beste zaaitijd voor vlas is maart. Vlas is wel gevoelig voor nachtvorst, een paar dagen na opkomst neemt die gevoeligheid af. Wij hebben de ervaring dat het goed is om na het zaaien de grond ‘vast te rollen’, zo is het zaad goed bedekt en minder gevoelig voor weersinvloeden.
–
Na de zaai verzorgen we het gewas tot de oogst., dit houdt in onkruid en ziekte bestrijding
begin april
eind april
begin mei
eind mei
half juni
–
Oogst:
1e. Plukken
De vlasplant wordt met wortel en al uit de grond getrokken om een zo lang mogelijke vezel te behouden. Tijdens het plukken worden de zaadbollen gedorsen, het zaad wordt geleverd voor de zaadteelt (ook volgende jaren moet er weer vlas gezaaid worden). Het stro komt in 2 zwaden op de grond te liggen. Bij het ontzaden van stam komt het zaad niet in contact met de grond, daardoor is de overdracht van ziektekiemers minimaal en blijft de kwaliteit van het zaad behouden.
2e. Keren
Dat het vlas op het land blijft liggen doen we omdat de vezels eerst moeten rotten. Door de vezels, met allerlei weersinvloeden, te laten liggen wordt de pectine verwijderd. Pectine zorgt voor het aan elkaar klitten van de plantencellen dus als de pectine weg is zitten de vezels los van de stengel. Dit heet dauwroten.
Tijdens het dauwroten wordt het zwad 1 of meerdere malen gekeerd. Eerst om te zorgen dat de rotting overal ‘goed’ kan zijn en later om het aan alle kanten droog te krijgen.
vezelvlas in zwad
na het plukken
vezelzwad keren
3e. Persen
Als het strovlas voldoende geroot en droog is, wordt het zwad geraapt met een oprolpers. Vanaf het begin worden touwen (2 stuks) mee gerold. We laden vervolgens de balen op en ze gaan in de schuur tot ze door de verwerker met een vrachtwagen worden opgehaald.
opladen balen
